De opkomst van voertuigen met alternatieve aandrijvingen is verweven met verhalen van valse beloftes, oplichting en het schaamteloos namaken van andermans uitvindingen. Met veel bombarie geïntroduceerde namen klappen al snel als een zeepbel uit elkaar. Geen enkel bedrijf spatte echter van zo’n hoogte en met zo’n enorme snelheid uit elkaar als Nikola.
Nikola: het nieuwe Tesla
In meer dan één manier is het bedrijf Nikola verbonden aan Tesla. Niet alleen zijn beide bedrijven vernoemd naar dezelfde man, maar oprichter Trevor Milton werd regelmatig vergeleken met Tesla’s Elon Musk. Dezelfde ambitieuze plannen, dezelfde relatie met social media en dezelfde dubieuze misstappen.
Trevor Milton richtte Nikola in 2014 met zijn broer op. Het eerste voertuig was een elektrische off-roader, maar met de Nikola One en zijn opvolger, de Two, onthulde Nikola een elektrische vrachtwagen van de zwaarste klasse. Deze vrachtwagen voor de Amerikaanse markt lijkt enigszins op de Tesla Semi (Nikola klaagde Tesla aan voor het kopiëren van de techniek) en zou 1000pk hebben. Dankzij de brandstofcel op waterstof zou de truck zelfs met 40 ton lading 1900 kilometer kunnen rijden zonder te tanken.
Veelbelovende Nikola Tre
In 2019 presenteerde het bedrijf de Nikola Tre: een zware vrachtwagen voor de Europese markt. Nikola werkte hierbij samen met de Italiaanse vrachtwagenbouwer Iveco. Het resultaat is een normaal uitziende frontstuurtruck met de cabine van de nieuwe Iveco S-Way. Nikola beloofde motoren van 500 tot 1000pk en een bereik tot maar liefst 1200 kilometer.
Daar waar Tesla zich met de Semi vooral richt op de Amerikaanse markt en zijn vrachtwagen vooral in de markt zet als groot speeltje, wist Nikola meer interesse van Europese transporteurs te wekken. Dit was geen extreem prototype! Velen, inclusief de gevestigde vrachtwagenfabrikanten, hielden er rekening mee dat de Nikola Tre vanaf 2022 zou rondrijden.
Succesvolle beursgang
Toen het bedrijf in juni van dit jaar naar de beurs ging, hield iedereen de adem in. Werd hier de nieuwe Tesla geboren? Met een in aanbouw zijnde vrachtwagenfabriek in Arizona, plannen voor een off-road voertuig voor het leger en een nieuwe 900pk elektrische pick-up leek het gras groener dan ooit.
De beursgang was een enorm succes. Nikola was in één klap 26,3 miljard Dollar waard. Hiermee stond de oprichter en grootaandeelhouders Trevor Milton ineens op de 188ste plaats van rijkste mensen op aarde.
Spectaculaire ondergang
Hoogmoed komt voor de val, zegt men vaak, maar zelden is de val zo snel en zo bizar als die van Nikola.
In juni, temidden van de succesvolle beursgang, verschenen de eerste scheurtjes. Mediabedrijf Bloomberg verklaarde dat de Nikola One tijdens de persintroductie helemaal niet zelfstandig had gereden, ondanks dat Nikola zei dat het een werkende vrachtwagen was. Trevor Milton reageerde furieus op Twitter, zoals tegenwoordig de mode is.
De storm leek geluwd toen Nikola en General Motors (GM) begin september een samenwerking aankondigden. De inkt was echter nog niet droog of financieel onderzoeksbureau Hindenburg publiceerde een dik rapport waarin ze Nikola van fraude beschuldigen. Volgens Hindenburg manipuleerde Nikola investeerders. De hoge beurswaarde van Nikola zou vooral gebaseerd zijn op misleiding.
Heuvel af
In hun rapport noemde Hindenburg 53 punten van misleiding. Nikola zou onderdelen hebben ingekocht en ze vervolgens hebben aangeprezen als zelf ontwikkeld en geproduceerd. Het aantal bestellingen zou enorm overdreven zijn, net zoals andere data. Nikola zou ook contracten zijn aangegaan op basis van ontwikkelde techniek, terwijl die techniek er nog helemaal niet was.
Nog smeuïger zijn de onthullingen van Hindenberg rond de introductie van de Nikola One. Een video uit 2018 van een zelfstandig rijdende Nikola One bleek helemaal nep. De vrachtwagen was namelijk een heuvel opgesleept en rolde vervolgens naar beneden. Bij het filmen leek het alsof de vrachtwagen op een vlakke weg reed. Hindenberg heeft dit bewezen met kopieën van uitgewisselde tekstberichten en door de filmlocatie op te zoeken.
Uiteraard reageerde Trevor Milton furieus op Twitter: de beschuldigingen zouden komen van jaloerse Tesla-fans. In een officiële reactie gaf Nikola echter toe dat de vrachtwagen in het filmpje niet zelf reed – maar dat hadden ze ook nooit gezegd, aldus Nikola. De reputatie van Nikola liep een forse deuk op: direct was 36% van de beurswaarde verdampt.
Erger en erger
De nachtmerrie bleek nog niet voorbij toen het Amerikaanse Ministerie van Justitie en de Securities and Exchange Commission (SEC) aankondigden een onderzoek te starten naar de beursgang van Nikola. Hierbij draait het om de misleiding van het publiek over aangekondigde voertuigen – zaken die in het rapport van Hindenberg al bewezen zijn. Bijzonder detail is dat Nikola zelf naar de SEC is gestapt om te klagen over het rapport van Hindenberg.
Een week later nam Trevor Milton ontslag als directeur van Nikola. Het sprookje van de kersverse miljardair als nieuwe Elon Musk kwam hiermee ten einde. Na zijn ontslag daalde het aandeel van Nikola nog eens 35%. De genadeslag kwam een dag later op Miltons favoriete medium: op Twitter meldde Miltons nichtje dat ze op haar 15e door Milton seksueel was belaagd. Hierna heeft Trevor Milton zijn gehele Twitter-account verwijderd, waardoor hij niet meer bereikbaar is en nergens meer op kan reageren.
En nu?
Zo ging het veelbelovende Nikola in een paar weken geheel ten onder. Met een fraude-onderzoek aan de broek en een volledig verwoest imago is het de vraag of we ooit nog iets van Nikola horen. Oprichter Trevor Milton veranderde van nieuwe Elon Musk in een van ontucht beschuldigde fraudeur.
De vraag rijst wat er nu met Nikola gebeurt. GM meldt dat ze voldoende onderzoek hebben gedaan naar Nikola en dat het contract blijft bestaan. Toch lijkt het onwaarschijnlijk dat Nikola nog terugkomt. Ergens is dat jammer, want de plannen klonken veelbelovend. Ineens klinkt een vrachtwagen op waterstof veel verder weg.
